Specialisten over heel de wereld hebben moeite om hun gedachten beknopt op papier te zetten. Ze schrijven in de regel te lange en te technische teksten. Daarom worden ze niet gelezen. Dat is een probleem, want vaak verbergen die schrijfsel waardevolle inzichten. Al ruim 25 jaar gebruik ik dezelfde truc om te beginnen met schrijven. Het trucje aanleren, helpt specialisten om in ieder geval de eerste stap in hun schrijfproces in de goede richting te zetten. Do try this at home! Schrijf zonder schrappen.
5W + H / Nou en?
‘Ik krijg het niet op papier.’ Ze stond gefrustreerd tegenover me. Ze was 39; een superspecialist op het gebied van transferpricing; partner bij een gerenommeerd kantoor en mijn opdrachtgever om een marketingprogramma vorm te geven. Ze keek me aan alsof het mijn schuld was dat het niet lukte om een opinieartikel te schrijven voor een dagblad. Het was ‘volslagen idioot’, vond ze, om te denken dat iemand zo’n technisch onderwerp binnen 800 woorden kon behandelen. Mijn opmerking dat ik liever 600 woorden had, maakte de sfeer niet meteen gezelliger.
Teveel weten
Specialisten weten veel van hun onderwerp. Sterker nog. Ze weten alles. Schrijven is schrappen, dus een conflict tussen kennis en beperkte ruimte ligt altijd op de loer. Toch is schrijven ook voor specialisten eenvoudig. Wie zich aan een paar simpele principes houdt, typt vreugdevol een tekstje. De meest basale vraag – die zal ik dus ook in bovenstaande voorbeeld hebben gesteld – luidt: wat wil je eigenlijk zeggen?
Daarna schrijf je de kern van wat je wilt zeggen op aan de hand van de vragen: wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe. Daarna geef je nog antwoord op de vraag: nou en?
Een voorbeeld van hoe dat eruitziet:
De Fanta Bank schrapt in het komende kalenderjaar 1200 banen in Nederland. Een deel van die banen zal verdwijnen door natuurlijke afvloeiing, een deel door gedwongen ontslagen. De ingreep is nodig omdat de Fanta Bank verlies maakt en gaat grote gevolgen hebben voor het bankenlandschap in Nederland.
Of deze:
65% van de mannelijke afnemers van deodorantproducten in Nederland stapten in het afgelopen jaar massaal over naar de producten van Axe. De klantbelofte dat Axe een man aantrekkelijker maakt, resoneert klaarblijkelijk bij de doelgroep. Maar liefst 86% van de mannen die Axe spuit, geeft aan zich aantrekkelijker te voelen met Axe onder de oksels. De ontwikkeling bedreigt het huwelijkse leven van 61% van de Nederlandse mannen.
Bovenstaande olijke tekstjes laten het principe van 5 x W + 1 x H zien. Het lijkt te simpel, maar mijn ervaring is dat het professionals helpt om in de kern op te schrijven wat ze willen zeggen. Daarna zijn er nog veel meer regels die helpen om een strak, impactvol en compact betoog te schrijven, maar via bovenstaande formule zet de schrijver in ieder geval de eerst stap. Deze schrijftips en trucs helpen om te beginnen met het schrijven van een goede tekst zonder schrappen.
Tegenwerping
‘Ja maar, mijn onderwerp past niet in die formule!’ Wie dat zegt, heeft de kern van zijn verhaal nog niet te pakken. Dat lijkt een dooddoener. Toch is het mij nog altijd gelukt om de kern van een verhaal te condenseren tot de formule. Iets simpel opschrijven is het moeilijkste dat er is. Juist omdat je het dan eerst zelf volledig moet begrijpen. Kijk in deze context eens naar de Feynman-techniek. Feynman was een Nobelprijs winnende natuurkundige. Zijn techniek stelt in staat om sneller en makkelijker te studeren. In de kern komt het erop neer om wat je niet begrijpt zo eenvoudig op te schrijven dat een kind het begrijpt. De domme vragen die ik aan mijn opdrachtgevers stel, zijn welbeschouwd een afgeleide van die Feynman-techniek.
Wie een tekst wil schrijven, begint met het invullen van de 5W’s en de H en maakt daar een eerste alinea van. De beantwoording van de ‘nou en-vraag’ helpt om het schrijven te laten aansluiten op de doelgroep. Daarna schrijft het stuk vaak zichzelf. Probeer het maar. Deze schrijftips en trucs helpen om te beginnen met het schrijven van een goede tekst zonder schrappen. Het helpt echt!
Het transferpricing artikel heeft glansrijk de krant gehaald en was 619 woorden lang. —
Schrijftips en trucs om te schrijven zonder schrappen
Merkster helpt bedrijven om tot de kern van hun verhaal te komen door het geven van interactieve sessies die deelnemers concrete kennis opleveren en inspireren om klantgericht te denken en te handelen. Een in company schrijftraining voor specialisten is één van de mogelijkheden. Leren schrijven zoals ik schrijf? Misschien is deze in company dan iets voor jouw afdeling. Neem gerust contact op.